Schilderbeurt

 Schilder Tommy Zwijnenberg is goed bezig om de onderkant van de molen tot aan de onderkant van de stelling te schilderen. 

Rouwstand

De molen is 19 maart in de rouwstand gezet vanwege het overlijden van Dicky Pieltjes die een paar huizen verderop aan de dijk woonde.

Jaarverslag over 2024 van de Mölle van Bats te Veessen

 

De molen draaide op 102 dagen gedurende 681 uur. Dat is gemiddeld zo goed als twee maal per week. De wieken hebben in die tijd 387.869 omwentelingen gemaakt. Weinig molens in de omgeving draaien zo vaak en zo veel.

Na het herstel van de techniek is er vanaf half april ook weer enkele keren met de molen gemalen en is er 475 kg graan doorheen gegaan.

Op nieuwjaarsdag doken een aantal dorpsgenoten met de molenaar bij de molen in het koude water van de Hank. Het begint een traditie te worden.

(Gebrek aan) onderhoud

De molenmaker heeft de schade van vorig jaar hersteld en eigenlijk een betere molen achtergelaten – technisch gesproken – dan dat die de laatste 25 jaar is geweest. De bovenkant van de koningsspil is namelijk aan de bovenkant aangevuld en vierkant gemaakt. Daardoor kan het wiel de bonkelaar er veel beter op worden vast gewigd.

De bovenkant van de koningsspil had schuine kanten en is vierkant gemaakt
zodat de bonkelaar er beter met wiggen aan vast kan worden gemaakt. 

Het herstel van de stelling kwam half maart gereed. We hadden te maken met vertraging doordat de molenmaker Daniel thuis geblesseerd is geraakt en een behoorlijke tijd uit de running was. Er zijn 25 planken, tien liggers en tien stijlen van het stellinghek vervangen. Verder is de deklat van het hek op zuidwest aangeheeld.

De luiluiken van de luizolder zijn voorzien van kettinkjes die voorkomen dat de luiken open kunnen blijven staan. Ze vallen onder alle omstandigheden weer dicht, wat veel veiliger is.

In maart is op de vrijwilligersdag NL doet door een grote groep mensen een flink deel van het schilderswerk afgesopt. Een wethouder heeft fanatiek meegedaan.

Teleurstellend is het dat de schilder die had gezegd in november te komen schilderen, dat afzegde en nu pas weer in maart denkt te komen. Jammer omdat de molen al jarenlang aan een schilderbeurt toe is. Er zitten “nieuwe” houten onderdelen aan die al meer dan tien jaar oud zijn en nooit iets meer hebben gezien dan een likje grondverf. Ze slaan al groen uit en de korstmossen zitten er op.

Een flinke punt van het linker stormluik aan de kap is er af gevallen. Ook hier openbaart zich achterstallig schilderwerk. Om het regenwater buiten te houden is een plastic zak in het gat gestopt.

Aan het eind van het jaar bleek weer eens dat de kap niet helemaal waterdicht is. Op het linker voeghout treffen we na regen enkele druppels water aan.

De monumentenwacht heeft het monument geïnspecteerd en is wederom met een inspectierapport en plan van aanpak gekomen. Het rapport maakte gewag van onze gedateerde verbandtrommel. Daarin is verbetering gekomen. De apotheker van Heerde schonk een nieuwe verbandtrommel en ook nog eens EHBO – lessen voor twee van onze vrijwilligers. De brandblussers en de bliksemafleider zijn gecontroleerd. De brandmelder en sprinklerinstallatie zijn regelmatig door Jene van Leeuwen en ondergetekende getest. De brandweer kwam enkele keren oefenen bij de molen.

Hoog water

Eind van vorig jaar en begin dit jaar was er een langdurig hoog water. Het water kwam tot in de molen. De bigbag met te malen graan op de begane grond is dankzij een goed idee en hulp van de molenmaker gered van nat te worden door hem een eind op te hijsen.

Rouw en vreugd

De molen is twee keer in de rouw gezet vanwege het overlijden van twee dorpsgenoten en twee keer in de vreugdestand. Dit laatste een keer vanwege de geboorte van het eerste kleinkind van de molenaar en een keer wegens het 50 jarig huwelijksjubileum van de buren twee deuren verder.

De intocht van Sinterklaas in Veessen is dit keer door omstandigheden gemist. Dus geen draaiende molen met vlaggetjes op die dag. Op Facebook, in de groep – wat gebeurt er in Veessen – is hiervoor excuus aangeboden aan Sinterklaas en de dorpsgenoten en beterschap beloofd.

Bezoek

Van twee scholen kwam een klas om een kijkje te nemen en om een rondleiding te krijgen. Ook een kerkenraad uit Nunspeet heeft de molen bezocht. Bezoek kwam ook letterlijk van het andere eind van de wereld: Nieuw-Zeeland. Vijf vrouwen uit Polen vonden het een magische plek.

Het rondje pontje, waar wij verder niets aan doen, was opnieuw, mede dankzij het mooie weer, een razend succes en zette de molen weer in het midden van de belangstelling van honderden muziekliefhebbers.

Het molencomité heeft zich weer ingespannen om gelden te fourneren met monumentendag, landelijke molendag en eiermarkt door pannenkoeken te bakken en met de snertactie. Frappant was, dat op de hoogtijdagen, inclusief Gelderse molendag de molen door gebrek aan wind niet kon draaien. Gelukkig kon dan juist met het draaien van de motor van de Stoom wat leven in de brouwerij worden gebracht, met dank aan Jene van Leeuwen.

27 januari 2025
Gerrit Kouwenhoven, molenaar.

Vreugdestand voor echtpaar Overmeen

De molen is in de vreugd gezet omdat onze buren twee deuren verder, 

Henk en Jannie Overmeen

hun 50 jarig huwelijksjubileum vierden op 27 november.

 

Vreugd

De molen staat in de vreugd vanwege de geboorte van Liz Adriana Judith Treurniet, de kleindochter van de molenaar en zijn vrouw.
 

Rouwstand 23 september 2024

 De molen is in de rouwstand gezet vanwege het overlijden van Mevrouw Rakhorst. Haar overleden man heeft veel voor de molen betekent en haar zoons zijn nu nog actief voor de molen.

 

Jaarverslag over 2023 van de Mölle van Bats te Veessen

Draaien, malen, schade, hoog water.

In 485 uur op 66 dagen van maandag 3 januari tot en met zaterdag 30 december is er met de molen gedraaid en heeft de wiekenas 275.196 omwentelingen gemaakt. In onze vakantie in september is in twee grote big bags een partij graan aangeleverd door het Ecologisch Erf Emst. We hadden afgesproken dat wij dat wel wilden malen en waren er blij mee. Op 6 oktober is er proef gemalen met twee zakjes van 25 kg elk. Daarbij viel een wig uit de bonkelaar die we goed hebben vastgeslagen en geborgd met een spijker zoals de andere wiggen. Op 7 oktober begonnen we te malen bij een goede wind. Na 100 kg kwam er een windvlaag die de molen zo hard deed lopen dat twee kammen in het bovenwiel braken

en de bonkelaar ten opzichte van de koningsspil opschoof.

Doordat de koningsspil bovenaan niet mooi vierkant is, is het opwiggen van de bonkelaar daarop altijd een zwak punt geweest. Op 26 augustus waren de wiggen ook nog nagelopen en in het jaar

2011 hebben we vergelijkbare averij meegemaakt. Om te kunnen blijven draaien is eerst de koningsspil bovenaan uit zijn draaipunt gehaald zoals we in 2011 ook hadden gedaan. Later is de bonkelaar losgemaakt en een stuk naar beneden gedaan. Daardoor kon de koningsspil weer op zijn plaats, wat het kruien makkelijker maakt, terwijl de spil toch niet meedraait. Na een paar weken hebben molenaars van Molen De Vlijt in Wapenveld 200 kg van het graan opgehaald om daar te malen.

Eind november kwam er een hoogwatergolf die de molen niet bereikte, maar kort na kerst steeg het water tot 4,81 m boven NAP en kwam het in de molen. Eén big bag met graan was nog niet helemaal leeg, te zwaar om te tillen, maar die is met het handluiwerk op de meelzolder gehesen. De andere is met de hulp van molenmaker Daniël Ilbrink op zijn advies en met hulp van zijn twee kettingtakels een eindje omhoog gehesen, zodat hij vrij hing van het water. Op het moment dat dit wordt geschreven wordt er voor begin januari nog een hoogwatergolf verwacht op basis van neerslag die nog moet vallen.

Uitgevoerd onderhoud

Tijdens het draaien is het dagelijkse smeren uitgevoerd. In februari zijn de kammen van de bovengang gewassen. De nieuwe zeilen op wiek nummer 1 en 3 zijn in het voorjaar iets lager opgehangen. Ze hingen te hoog. Zaterdag 26 augustus zijn alle stokwiggen van de hekken van de wieken nagelopen, alsmede de wiggen van de kammen van de bonkelaar en wiggen waarmee de bonkelaar zelf is bevestigd, zoals hierboven beschreven. Op voortdurend aandringen van de monumentenwacht is het trapgat van de luizolder voorzien van een trapleuning. Deze was al jaren nog voorhanden in de molen, waarschijnlijk afkomstig uit de molenaarswoning die met de renovatie van 1998 een nieuwe trap heeft gekregen.

Restauratie

Op 14 november startte de restauratie van de stelling, waarvoor al een jaar geleden opdracht was gegeven. Een aantal van 25 stellingplanken werden vervangen, alsmede tien liggers. 

Verder staat de vervanging van tien hekstijlen op het programma waarvan er een paar met de jaarwisseling was gedaan. De rest komt in 2024 aan de beurt. Op zuidwest bleken de uiteinden van de dekligger van het hek verrot en braken af.

De staat van het schilderwerk

De molen is dringend aan een schilderbeurt toe. Een aantal planken van het stellinghek die in 2011 nieuw zijn aangebracht staat nog steeds in de grondverf van toen.

Een ander puntje van onderhoud

De baard van de kap loopt tegen een rietplank aan. Even rees het vermoeden dat het zware kruien daarvan het gevolg kon zijn, maar dat is niet zo.

Hoogtijdagen

Koningsdag was de molen versierd met vlaggetjes en vlaggen. Met Nationale Molendag half mei en met Open Monumentendag half september draaide de motor van de Stoom.

Rondje pontje

Opnieuw vergezeld van een fantastisch zonnetje – er werd nog volop gezwommen in de Hank – was het Rondje Pontje een groot succes. De fietsers maakten een route over de ponten van Wije en Olst en hadden onderweg op vijf locaties, ook bij onze molen, een rustmoment gepaard gaande aan goede horeca en live muziek.

Gelderse molendag

Op 4 november was het Gelderse Molendag en uiteraard werd er gedraaid. Het bestuur van de Gelderse Molenfederatie kwam toen langs. Bij de intocht van Sinterklaas in november draaide de molen met vlaggetjes als van ouds en opnieuw betuigde de Goedheiligman daarvoor zijn waardering.

Rouw

De molen heeft in de rouw gestaan bij het overlijden van dorpsgenotes Liedje Bakhuis en Roelie Dokter, alsmede van de moeder van molenaar Gerben

Bezoekers in het gastenboek

Een schoolklas van de school Mozaiek in Vaassen bezocht de molen op 27 maart. Op 12 mei waren er Schotse mensen in de molen die toevallig de molen open troffen, daar waren ze blij mee. Ze vonden ons dorp heel mooi en rustig. Andere buitenlanders kwamen uit Texas, Duitsland en Litouwen. Twee gasten werden poëtisch:

“Als de natuur en wind niet je leven is,
wat is er dan veel met jou mis.” Een beetje negatief, maar goed bedoeld uiteraard. Een ander was positiever:

“Laat de wind maar waaien
en deze prachtige molen maar draaien.
Besef, wij zijn er maar even.
De molen draait een veel langer leven!
Draai en geniet van het oude hout,
het is meer waard dan het kille goud.”

Molencomité

Bij diverse gelegenheden zoals de Eiermarkt, zijn er voor de fondswerving door het molencomité pannenkoeken gebakken en was er uiteraard in november de snertactie.

Archiefadvies

Dit heeft niet met de molen van Veessen te maken, maar wel met de professie van de molenaar. De Gelderse Molenfederatie is geadviseerd over hoe haar oud archief goed te ordenen en fysiek te behandelen en hoe het aan te bieden aan het Gelders Archief dat voor het permanent bewaren daarvan de aangewezen instantie is.